De ecologische eisen van de orchideeën
Het kweken van de meeste in de grond levende soorten is praktisch onmogelijk, daarom is de navolgende tekst gericht op de voor de kweker interessantste groep van tropische epifytische orchideeën.
Een onmisbare basisvoorwaarde voor alle plantenleven, dus ook voor epifyten, is de handhaving van bepaalde vochtigheids-, warmte-, licht- en voedingswaarden. Naast een bepaald vochtigheidsniveau van de leefomgeving is de mate waarin de vochtigheid fluctueert even belangrijk. De morfologie en de levensstrategie van orchideeën zijn aangepast aan veranderingen in de watertoevoer gedurende de dag en het seizoen. De planten slaan water op in verdikte wortels, stengels en bladeren. Ondanks dat veel orchideeën hierdoor droge periodes van soms maanden achtereen kunnen trotseren, moeten wel drempelwaarden in acht worden genomen. Een bepaalde vochtigheidsgraad gaat samen met de voorwaarde van luchtbeweging en fluctuaties in de dag- en nachttemperaturen.
Een optimale temperatuur is niet alleen van betekenis voor de groei van orchideeën; voor het oproepen (induceren) van de bloei zijn vaak temperatuurdalingen van verschillende duur nodig (samen met een daling van de vochtigheid). Daarom is het belangrijk dat een kweker kennis heeft van de hoogte boven de zeespiegel waar zijn plant voorkomt en dus ook van de temperatuursomstandigheden ter plaatse. Onder kunstmatige omstandigheden is de invloed van de temperatuur op planten mede afhankelijk van de lichtintensiteit. Als gecultiveerde orchideeën genoeg licht krijgen, kan hun lijden tot op zekere hoogte worden verlicht met een verlaging van de temperatuur. In de kou verbruiken planten minder energie en leven ze in een soort sluimertoestand.
De eisen die orchideeën stellen aan het licht zijn eveneens zeer divers. Oerwoudsoorten hebben aanzienlijk minder licht nodig dan orchideeën uit hooggebergten. Ervaren kwekers zijn in staat de lichteisen van afzonderlijke soorten af te leiden uit het uiterlijk van de planten.
Vergeleken met de voorgaande factoren speelt voeding een kleinere rol. Epifytische soorten hebben in tegenstelling tot de terrestrische soorten veel beperktere mogelijkheden om aan minerale stoffen te komen. Met betrekking tot de voeding is in de tropen een interessant fenomeen waar te nemen – orchideeën 'kiezen' hun gastheren zorgvuldig uit. Ze komen niet voor op eucalyptussen, maar zijn vaak te vinden op eiken. Op jonge bomen groeien andere orchideeën dan op volwassen exemplaren van dezelfde boomsoort. Naast lichtomstandigheden hangt dit samen met de kwaliteit van de boomschors, met haar vermogen om voedingsstoffen vrij te maken en vast te houden, humus te verzamelen enzovoort. Sommige bomen maken de groei van orchideeën op hun takken onmogelijk door bepaalde stoffen af te scheiden die de ontwikkeling van schimmeldraden en orchideeënwortels tegengaan. Bij het kweken van orchideeën moet men zoveel mogelijk tegemoetkomen aan hun ecologische eisen. Het is onmogelijk om een eenduidige en eenvoudige handleiding te geven voor het kweken van de orchideeënfamilie. Er rest dus niets anders dan kennis te maken met enkele van de meest algemene kweekprincipes. De overige finesses van het kweken zijn afhankelijk van het geduld, de ervaring, het gevoel en de opmerkzaamheid van de individuele orchideeënliefhebber.